Jeśli trafiłeś/aś na ten artykuł, bo lekarz lub inny specjalista zabronił Ci ruchu to bardzo się cieszę, że tu jesteś. Zakaz ruchu to nie jest dobry kierunek! No chyba, że właśnie jesteś po złamaniu kości. Tylko wtedy zaleca się czasowe unieruchomienie, zwykle do 6 tygodni.

Uszkodzona tkanka miękka – czy to w wyniku nagłego urazu, czy wieloletniego zaburzenia biomechaniki ruchu – leczy się ruchem. Podkreślam – nie mówimy tu tylko o tym, że można się ruszać, gdy boli. Mówimy o tym, że trzeba, by przestało.

Naprawdę można wrzucić wszystkie przypadki do jednego worka i zalecić ruch?

Tak. Musisz jednak pamiętać, że ruch ruchowi nierówny. To nie tak, że basen czy bieganie pomoże przy dyskopatii, skręceniu kostki, czy tendinopatii łokcia. To nawet nie brzmi logicznie. 

To jaką aktywność wybrać, gdy jesteś po urazie lub z nikąd zaczęły boleć plecy, kolana czy łokcie?

Jeśli masz na myśli codzienną aktywność, która ma przynosić pożytek głównie twojemu układowi krążeniowo-oddechowemu i budować zdrowy poziom twojej wydolności to każda aktywność, która nie będzie prowokować bólu będzie ok. Dla jednego będzie to spacer, dla innego bieganie, jeszcze dla innego wspinaczka górska czy joga. Kluczowe będzie odniesienie się do dotychczasowej aktywności oraz rodzaju urazu. 

Podsuwam tu wniosek – codzienna aktywność typu bieganie, jazda na rowerze, basen to źródło zdrowia dla twoje ciała…..ale w większości przypadków nie rozwiąże twojego problemu bólowego, nie zaleczy w prawidłowy sposób uszkodzonej tkanki.

Legendarny zakaz ruchu i basen wyrzucamy do kosza!

Wszelkie urazy tkanki miękkiej (mięśni, więzadeł, ścięgien, chrząstki) wymagają zastosowania indywidualnie dobranego cyklu rehabilitacji ruchowej. Organizmu i procesów w nim następujących nie oszukasz. Po urazie zawsze rozpoczyna się proces gojenia. To od ciebie zależy, czy wspomożesz swój układ ruchu od pierwszych chwil urazu i przywrócisz go do sprawności. 

Jak możesz sobie pomóc?

W urazie nagłym kluczowa jest diagnostyka oraz zadbanie o odpoczynek, odciążenie, ewentualnie chłodzenie, czy kompresję uszkodzonej części ciała. Następnie już w 3 dniu po urazie, czyli jeszcze w fazie zapalnej, powinna zacząć się terapia ruchowa. Spokojnie, pierwsze ćwiczenia są w niewielkim stopniu obciążające układ, a ich zadanie to:

• przeciwdziałanie ubytkowi siły spowodowanym przez bezruch, która jest podstawą wszelkich zdolności ruchowych
• przyspieszenie procesów gojenia poprzez wzmożenie przepływu krwi i limfy przez uszkodzony rejon
• ukierunkowanie ruchem rozkładu odbudowywanej przez organizm nowej tkanki 

Ostatni punkt jest dość kluczowy. Nasz organizm jest bardzo mądrą maszyną, która namnaża tkankę w miejscu uszkodzonego mięśnia, ścięgna, skóry. Niestety tkanka jest w danym miejscu lokowana w sposób chaotyczny. Proces ten trwa zwykle od 2 dnia do 2-3 tygodni po urazie. Następnie wzmacnia i stabilizuje tkankę w jeszcze mocniejszy splot nawet do roku, w zależności od rodzaju tkanki. 

Co może cię czekać, jeśli nie rozpoczniesz odpowiednio dobranej kinezyterapii już w 2-3 dobie po urazie?

• sztywna blizna zrośnięta z innymi tkankami nie tylko widocznymi na powierzchni skóry
• zrosty, krwiaki czy zwapnienia
• a w konsekwencji powyższych – wydłużający się stan zapalny, drażnienie innych struktur, ograniczenia ruchowe – czyli ostatecznie ból

A co w przypadku bólu znikąd lub diagnozy typu – dyskopatia, ból przeciążeniowy, tendinopatia itd.? 

To samo – czyli ruch. Podobnie, jak w przypadku urazu, kinezyterapia musi być dobrana indywidualnie pod względem skali i rodzaju problemu oraz możliwości ruchowych danej osoby. 

Różnica leży w tym, że w przypadku urazu najczęściej znamy źródło bólu i historię jego powstania, a nie jest to tak oczywiste w bólu przewlekłym.

Kluczowa będzie diagnostyka problemu, czyli próba odnalezienia słabych ogniw, które spowodowały długofalowo budowane zaburzenie struktury tkanki. Musisz wiedzieć, że to właśnie jest przyczyną dyskopatii, zwyrodnienia, tendinopatii, chondromalacji rzepki itd.

Oczywiście zupełnie inaczej będzie też wyglądał trening w przypadku bólu przeciążeniowego kolana u zawodowego narciarza, a u osoby, która na co dzień  w większości siedzi, a ból wystąpił po dłuższym spacerze. 

„To zależy”…

Jak widzisz, jest wiele zależnych, ale jest jeden wspólny mianownik wszystkich bólowych scenariuszy, który powinien być punktem wyjścia….

Lekarstwem dla układu ruchu jest ruch.

Jakie rozwiązanie będzie najlepsze w twoim przypadku?

Koniecznie skorzystaj z pomocy specjalisty. Idealnie, gdy lekarz, fizjoterapeuta i trener ze sobą współpracują. Rola każdego z nich na poszczególnym etapie leczenia jest inna. 

Jeśli jesteś po urazie, koniecznie wybierz się najpierw do lekarza. Gdy towarzyszy Ci przewlekły ból, ale masz inne niepokojące cię objawy typu gorączka, opuchlizna, zmiany skórne również skieruj swoje kroki do lekarza. Jeśli ich nie masz, a ból jest ostry (powyżej 5/10) skorzystaj z pomocy fizjoterapeuty. Jeśli jest niższy, możesz od razu skierować swoje kroki do wykwalifikowanego trenera medycznego. 

Im dalej w terapię ruchową tym większa rola trenera medycznego. Urazy lub przewlekłe dolegliwości wymagają w zależności od ich rodzaju kinezyterapii trwającej od kilku tygodni do nawet dwóch lat. Każda terapia składa się z kilku etapów. Często ból udaje się zniwelować stosunkowo wcześnie względem długości trwania całego procesu. Nie jest to jednak wyznacznikiem do zakończenia leczenia ruchem.

Celem kinezyterapii jest:

• zniwelowanie bólu
• poprawa sprawności obszaru bólowego i całego układu
• przygotowanie do potrzeb stawianych przed daną tkanką oraz przed całym układem ruchu na co dzień i w przypadku urazogennych zdarzeń ( dla jednego będzie to dłuższy spacer, dla innego maraton górski)

Jeśli twój lekarz zabronił ci ruchu to koniecznie skonsultuj się z innym!

Zapraszam cię również na konsultację do siebie, czyli doświadczonego w pracy po urazach i w przewlekłym bólu – trenera medycznego. Z powyższego akapitu już doskonale wiesz, kiedy będę mogła ci pomóc. Jeśli nie jesteś pewny/a zapraszam do kontaktu. Chętnie pomogę! 

Magda

---