Ruch to niezbędny element skutecznego procesu gojenia i powrotu do sprawności. Muszę o tym wspomnieć już na samym początku tego artykułu. Jest to fakt, niezależnie od tego, co dokładnie obejmowała zastosowana w przypadku twojego kolana interwencja chirurgiczna.

Oczywiście istnieje kilka scenariuszy postępowania. Moment rozpoczęcia ćwiczeń oraz ich rodzaj będzie różnił się w poszczególnych przypadkach.

Z tego artykułu dowiesz się:

• na czym polega artroskopia kolana
• jakie działania należy wdrożyć już od pierwszych chwil po operacji
• kiedy i jak trzeba zacząć ćwiczyć
• jak długo trwa rehabilitacja i trening, by wrócić do pełnej sprawności 

Czym jest artroskopia?

Artroskopia to stosunkowo małoinwazyjny zabieg pozwalający na precyzyjny wgląd do stawu kolanowego. Wszystko to dzięki środowisku wodnemu, które wprowadza się wewnątrz stawu.

Pierwsza część zabiegu ma charakter diagnostyczny. Wprowadzając kamerę do stawu można bardzo dokładnie zobaczyć jakość znajdujących się tam struktur. Dosyć często obraz z wykonanego wcześniej badania rezonansem magnetycznym nie pokrywa się ze stanem faktycznym. Badanie to jednak jest niezbędne, by zakwalifikować pacjenta do zabiegu artroskopii.

Po „rozejrzeniu się” po stawie, operator przechodzi do działania względem tkanki. 

Podczas artroskopii kolana wykonuje się: 

• rekonstrukcję zerwanych więzadeł krzyżowych 
• wycięcie lub szycie czy tzw. shaving, czyli czyszczenie łąkotek 
• naprawę uszkodzonej chrząstki

Jak wspomniałam wcześniej dopiero podczas operacji operator podejmuje decyzję jaki będzie zakres prac. 

Co po artroskopii kolana? 

Pierwsze zalecenia względem dalszego postępowania przekazuje pacjentowi lekarz. Powinny znaleźć się one również w wypisie. Pierwsze 2-3 doby po operacji powinny skupiać się na działaniach mających na celu przyspieszenie pierwszej fazy gojenia i skrócenie czasu stanu zapalnego. 

O co warto zadbać już od pierwszych chwil po artroskopii?

1. 1. Elewacja kończyny – odpoczynek z nogą w lekkim zgięciu w całości wsparta ustawiona powyżej linii serca. Możesz odpoczywać w pozycji leżącej, kładąc nogę na poduszkach, zwiniętych kocach, tak by była wyżej niż reszta ciała.
2. 2. Kompresja – wygenerowanie lekkiego ucisku na staw np. za pomocą bandaża elastycznego lub opaski uciskowej. Najlepiej stosować kompresję czasowo np. 2-3 razy dziennie po 20-30 min. To ważne, by nie przegrzać nogi. 
3. 3. Wychładzanie – można zastosować zimny okład na kolano. Pamiętaj, by nie przykładać lodu bezpośrednio do skóry. Warto zaopatrzyć się w żelowe okłady wielokrotnego użytku. Chłodzenie powinno trwać ok 4-8 min. Należy stosować je 2-3 razy dziennie, nie dłużej niż przez 2 tygodnie od operacji.
4. 4. Odpoczynek, sen, nawodnienie, zbilansowana dieta. Może to dość oczywisty podpunkt, ale jednak warto wymienić te działania, ponieważ są one kluczowe w procesie sprawnego gojenia tkanek.

Kiedy zacząć chodzić?

Tutaj kluczowe będą zalecenia lekarza prowadzącego. Na pewno warto zaopatrzyć się w kule. W zależności od operowanej tkanki i rodzaju działań zalecenia będą różne. Przykładowo, przy całkowitym usunięciu łąkotek dociążać kończyny chodem można niemal od razu po operacji. Natomiast, gdy łąkotka była szyta, kule przydadzą się nieco dłużej. Odciążenie będzie niezbędne, by tkanka bez wzmożonej kompresji mogła się zrosnąć. Rekonstrukcja więzadeł również będzie niosła ze sobą dodatkowe wymagania. Często stosuje się ortezę, którą unieruchamia się nogę w określonym stopniu zgięcia. Nosi się ją zwykle czasowo, stopniowo zmniejszając częstotliwość użytkowania. 

Lekarz, fizjoterapeuta czy trener? Kogo słuchać?

Wszystkich 🙂

Kolejność w nagłówku nie jest przypadkowa. Pierwszy i decydujący głos odnośnie działań pooperacyjnych ma lekarz. Dobrze jest jeszcze przed operacją rozpocząć współpracę z fizjoterapeutą lub trenerem. Im sprawniejszy jest staw przed operacją, tym szybszy powrót do pełnej sprawności po niej. Przed operacją fizjoterapeuta lub trener medyczny pokaże Ci jak prawidłowo korzystać z kul oraz jakie ćwiczenia wdrożyć po 3 dobie od operacji. 

Koniecznie ustal wizytę u fizjoterapeuty ok. 7 dni po operacji. Stan zapalny gojącej się tkanki powinien ustać po 5-7 dniach, a wtedy można już rozpocząć pracę manualną. Fizjoterapeuta oceni postępy gojenia, dobierze ćwiczenia do aktualnych możliwości i potrzeb stawu oraz rozpocznie terapię manualną. 

Im dalej w proces gojenia, tym większą rolę odgrywa trener. Zwykle po ok. 2 tygodniach, choć może to być wcześniej, rozpoczyna się jego udział w procesie rehabilitacji pooperacyjnej. 

Kiedy zacząć ćwiczyć?

Jak wspomniałam w powyższym akapicie już po 2-3 dobach od operacji powinno się rozpocząć ćwiczenia. Po co? Wtedy właśnie rozpoczyna się faza namnażania tkanki, która jeśli nie będzie odpowiednio ukierunkowana ruchem, zagoi się chaotycznie. Istnieje w takim przypadku ryzyko powstania blizn, zwapnień, krwiaków itd. Faza ta trwa od 2 do 3 tygodni. Niestety często zdarza się, że pacjent po operacji nie podejmuje żadnych działań aż do kontrolnej wizyty u lekarza 4 tygodnie lub dalej, po operacji. Dlatego tak ważne jest, by korzystać z pomocy wszystkich trzech specjalistów. 

Czasu nie cofniesz. Jeśli zaniedbasz terapię już na jej początkowym etapie, będzie ona trwała dłużej, a efekty mogą okazać się niezadowalające. 

Co ćwiczyć i jak długo?

Początkowo ćwiczenia mają na celu poprawić krążenie, dotlenić tkanki, zmniejszyć opuchliznę. Bardzo szybko ich kluczowym zadaniem jest też praca nad zakresami podstawowych funkcji ruchowych stawu oraz przeciwdziałaniu zanikowi siły oraz masy mięśniowej. 

Terapia ruchowa po artroskopii trwa najdłużej w przypadku rekonstrukcji więzadeł krzyżowych, ok. 9 miesięcy. Czas ten może się wydłużyć w zależności od tego, czy były operowane inne struktury. Często zdarza się, że podczas zerwania więzadła, uszkodzeniu ulega również łąkotka. Jeśli w trakcie artroskopii będzie szyta, to początkowy etap rehabilitacji wydłuży się o ok. 2-3 tygodnie. Usunięcie łąkotki pozwala odciążać kolano niemal od razu, a powrót do sprawności trwa około 6 tygodni. W przypadku szycia łąkotki może trwać nawet dwa razy dłużej.

Pamiętaj, że są to jedynie orientacyjne ramy czasowe procesu rehabilitacyjno-treningowego.

Co przyspieszy powrót do formy?

Faktem jest, że można znacząco przyspieszyć powrót do sprawności. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu rehabilitacji przedoperacyjnej, wdrożeniu odpowiedniej autoterapii w pierwszych dobach po zabiegu oraz jak najszybszym „uruchomieniu” stawu. Kluczowe będzie zastosowanie odpowiednich technik treningowych oraz stopniowe progresowanie obciążeń i zakresów ruchu. 

Na czas trwania kinezyterapii będzie również mieć wpływ twój wiek, dotychczasowy poziom aktywności i sprawności oraz, co często najważniejsze, twoje nastawienie i zaanagażowanie w proces.

Warto na koniec wspomnieć o ogromnej roli specjalistów: lekarza, fizjoterapeuty oraz trenera. Każdy z nich odgrywa ważną rolę w procesie powrotu do sprawności. Idealnie, gdy współpracują wymieniając się informacjami. Największą rolę odgrywa mimo wszystko sam pacjent. Bez jego zaangażowania powrót do sprawności po zabiegu nie będzie możliwy.  

Planujesz artroskopię kolana? Jesteś już po? Zapisz się na trening medyczny. Przeprowadzę Cię przez proces kinezyterapii przed i pooperacyjnej. Zarezerwuj wizytę przez >> Booksy <<